''Η δασκάλα του πιάνου'',του Μίκαελ Χάνεκε

Αργά χτες βράδυ είδα για άλλη μία φορά (και θα βλέπω συνεχώς  όσο διαπιστώνω την αδυναμία των ανθρώπων γύρω μου να αποδέχονται την εσωτερική τους αθλιότητα χρησιμοπoιώντας την σαν όπλο εναντίον όλων των άλλων) την συγκλονιστικά υπέροχη ταινία του Μίκαελ Χάνεκε ''Η δασκάλα του πιάνου'' που βασίστηκε στο ομώνυμο βιβλίο της Ελφρίντε Γιέλινεκ. Δε θα ξεχάσω την πρώτη φορά που την παρακολούθησα ! Συγκλονιστκή, ίσως η πιό εκφραστική της αγωνίας και της προσωπικής μοναξιάς των σχέσεων και των προσωπικών αδιέξοδων. Για μέρες προσπαθούσα να ''συμμαζέψω'' τον εαυτό μου, όντας συμμέτοχος ενός γκρίζου κόσμου της Μitteleuropa (κατά Κ.Μάγκρις) που λατρεύω. Η Έρικα είναι καθηγήτρια πιάνου. Η καριέρα της ως αρωγός ταλέντων υποδεικνύει τη δική της αποτυχία: στην παραδοσιακά ανδροκρατούμενη μουσική σκηνή της χώρας της, εκείνη παραμένει κάτω από τη σκηνή ως καλοκουρδισμένο όργανο εκμάθησης και όχι ως σολίστας. Αν και άνω των σαράντα, ζει με τη μητέρα της, μία αυταρχική φιγούρα με το σβησμένο βλέμμα του ανθρώπου που θα εκδικηθεί για την ανούσια ύπαρξή του, μην επιτρέποντας σε κανέναν άλλο να ζήσει. Η αρρωστημένη αλληλλοεξάρτησή τους αποτελεί σημείο αναφοράς για την Έρικα. Από αυτήν τη μιζέρια μαθαίνει πώς της αξίζει να την αγαπούν, ενώ μέσα από την απόρριψη και την τιμωρία κοινωνικοποιεί και το δικό της «μητρικό» ρόλο ως δασκάλα. Η απόρριψη στην καριέρα της συναντά την προσωπική στη μοναξιά της (Την χειρότερη παρέα την κάνουν αυτοί που δεν μπορούν να μείνουν μόνοι στο δωμάτιό τους όπως έλεγε και ο υπέροχος Πασκάλ αν δεν απατώμαι...) και ολοκληρώνεται κοινωνικά με το γεγονός ότι είναι γυναίκα. Κάτι που την κάνει αυτόματα «αντικείμενο» και «αποδέκτη» των αντρικών ορμών. Το ωμό ένστικτο την οδηγεί να σπάσει το φαύλο κύκλο μέσω της σεξουαλικότητάς της,( να θυμηθούμε τη σκηνή στο πορνομάγαζο όπου μυρίζει με πάθος το χρησιμοποιημένο ...) όπου η αυτοκαταστροφή δίνει την ψευδαίσθηση αυτοκυριαρχίας. Πατώντας πάνω στα χνάρια τού ομώνυμου βιβλίο της Ελφρίντε Γέλινεκ, ο Χάνεκε πλησιάζει την «μπεργκμανική» ηρωίδα του σχεδόν πατρικά. Με αυστηρότητα, καθαρό βλέμμα, αλλά και αστείρευτη συμπάθεια. Η αναφορά της τσέχικης λέξης LITOST θα μπορούσε να ολοκληρώσει τη θέση μου. Litost :Το απογοητευτικό εκείνο συναίσθημα που νοιώθουμε όταν αντικρίζουμε ξαφνικά την ξεσκεπασμένη εσωτερική μας αθλιότητα. Αυτό τον ορισμό μας δίνει ο πατερούλης Μίλαν Κ.,κάτι που η ηρωίδα βιώνει εκτιθέμενη, προσπαθώντας να εκθέσει και εμάς. Δεν ξέρω αν το πετυχαίνει ..... 

Χάνουν όσοι τον θεωρούν μισάνθρωπο (και όσοι από τους φίλους μου που θεώρησαν την ταινία έως και ''άρρωστη'' !). Οτι συμπάσχει και ο ίδιος με την αποτυχία της φύσης του, ότι είναι κι εκείνος μέρος της πληγής που τόσο ωμά, και, συνάμα, τόσο οικεία αποτυπώνει. Η βία τότε λειτουργεί ως καθαρτήρια λύτρωση από μουδιασμένες ουδετερότητες.(Το πιό απομακρυσμένο σημείο της κόλασης του Δάντη περιμένει κάποιον ο οποίος δεν παίρνει θέση μένοντας ουδέτερος σε καιρούς ηθικής κρίσης , όπως λέει και ο Κρίστοφερ Χίτσενς). Ως γνώριμη, οικουμενική απόγνωση. Ως βουβή κραυγή (ναι η φράση αυτή περιγράφει ακριβώς το νόημα) που αντανακλάται από τη μηχανή προβολής στο τεντωμένο πανί σε όποιον αντέχει να κρατήσει τα μάτια ανοιχτά. Μια ευκαιρία για προσωπική, καφκικού τύπου, ενδοσκόπηση για να μην ξεχνάμε και το λατρεμένο μου Φράνς. 

Αυστρία-Γαλλία, 2001, Έγχρωμο. Διάρκεια: 128’. 
Μεγάλο Βραβείο, βραβείο αντρικής (Μπενουά Μαζιμέλ) και γυναικείας ερμηνείας (Ιζαμπέλ Ιπέρ) στο φεστιβάλ Καννών.

Σκηνοθεσία: Μίκαελ Χάνεκε. Σενάριο: Μίκαελ Χάνεκε από μυθιστόρημα της Ελφρίντε Γέλινεκ. Φωτογραφία: Κρίστιαν Μπέργκερ. Πρωταγωνιστούν: Ιζαμπέλ Ιπέρ, Μπενουά Μαζιμέλ, Ανί Ζιραρντό.