Η υπαρξιακή σημασία ενός κοινωνικού φαινομένου γίνεται αντιληπτή με τη μεγαλύτερη οξύτητα όχι τη στιγμή της εξάπλωσής του αλλά όταν βρίσκεται στις αρχές του, ασύγκριτα πιο αδύναμο απ΄ό,τι θα γίνει την επόμενη μέρα. Ο Νίτσε παρατηρεί οτι τον 16ο αιώνα η Εκκλησία πουθενά στον κόσμο δεν ήταν λιγώτερο διεφθαρμένη απ΄ό,τι στη Γερμανία, και γι΄αυτό η Μεταρρύθμιση γεννήθηκε ακριβώς εκεί, επειδή "ακόμα και τα πρώτα σημάδια της διαφθοράς τους ήταν ανυπόφορα". Την εποχή του Κάφκα η γραφειοκρατία ήταν ένα αθώο παιδάκι σε σύγκριση με τη σημερινή, κι όμως ο Κάφκα ανακάλυψε την τερατωδία της, που έχει γίνει στο μεταξύ κάτι τετριμμένο και δεν ενδιαφέρει πλέον κανέναν. Τη δεκαετία του 1960, ορισμένοι λαμπροί φιλόσοφοι υπέβαλλαν την "κοινωνία της κατανάλωσης" σε μία κριτική η οποία με το πέρασμα του χρόνου, βρέθηκε τόσο γελοιογραφικά ξεπερασμένη από την πραγματικότητα, που αισθάνεται κανείς αμήχανα ακόμα και να αναφερθεί σ΄αυτήν.
Διότι πρέπει να θυμηθούμε ένα άλλο γενικό κανόνα: ενώ η πραγματικότητα δεν ντρέπεται καθόλου να επαναλαμβάνεται, η σκέψη, απέναντι στην επανάληψη της πραγματικότητας, καταλήγει πάντοτε στη σιωπή.
Το 1920 ο κύριος Ένγκελμπερτ εξακολουθούσε να εκπλήσσεται από το θόρυβο των "βρυχώμενων τεράτων" (*)' οι επόμενες γενιές το βρήκαν φυσικό' ο θόρυβος αφού πρώτα γέννησε αισθήματα φρίκης στον άνθρωπο, αφού πρώτα τον αρρώστησε, σιγά σιγά τον αναμόρφωσε' με το να είναι πανταχού και αδειάλειπτα παρών, έφτασε να ενσταλάξει μέσα του την ανάγκη του θορύβου και μαζί μιαν εντελώς άλλη σχέση με τη φύση, με την ανάπαυση, με τη χαρά, με την ομορφιά, με τη μουσική (που έγινε ένα αδιάκοπο ηχητικό φότο και έπαψε να είναι τέχνη), ακόμα και με τον λόγο (που δεν κατέχει πια όπως άλλοτε προνομιακή θέση στον κόσμο των ήχων). Στην ιστορία της ύπαρξης επρόκειτο για μια τόσο βαθιά, τόσο μόνιμη αλλαγή, που όμοιά της κανένας πόλεμος, καμμία επανάσταση δεν ήταν σε θέση να επιφέρει'
Μίλαν Κούντερα - " Ο πέπλος", ΔΟΚΙΜΙΟ ΣΕ ΕΦΤΑ ΜΕΡΗ, μτφ. Γιάννης Η. Χάρης, εκδ. βιβλιοπωλείον της ΕΣΤΙΑΣ.
(*) Θυμάμαι εδώ την περίφημη συνέντευξη που έδωσε ο γνωστός αρχιτέκτονας και μέλος της φουρνιάς του Ματαρόα, ο ευφυής και πρωτοπόρος Αριστομένης Προβελέγγιος στο Στάθη Τσαγκαρουσιάνο. Ενοχοποίησε τα "βρυχώμενα τέρατα" σαν τη μεγάλη μάστιγα και πληγή του σύγχρονου ανθρώπου, προτείνοντας μάλιστα και την ποινή του θανάτου στους εμπόρους αυτοκινήτων!
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου