Τα νικελένια σαξόφωνα του Σουίνγκ και ο Jean Cocteau

''Φύγετε, βουλώστε τ΄αυτιά σας, προσπαθείστε να αντισταθείτε στη γοητεία, το ταξί που σας μεταφέρει συνεχίζει να μεταδίδει απ΄τα μικρόφωνά του το δαιμονισμένο ρυθμό. Και οι νέγρες τραγουδούν και οι λευκές τραγουδίστριες μιμούνται το τέμπο των νέγρων, και το ταξί σας αφήνει στο μπαρ Onyx, ένα καταγώγιο όπου θα ακούσετε τα καλύτερα Σουίνγκ της Νέας Υόρκης.

Το Σουίνγκ αντικατέστησε τη τζαζ. Είναι ο καινούργιος όρος που περιγράφει μια μαύρη μπάντα της οποίας η μουσική γυρίζει και σου ρίχνει μπουνιά στην ψυχή.

Στην άκρη αυτού του μικρού στενού καταγωγίου αφηνιάζουν πάνω σένα βάθρο, οι πέντε νέγρες της πιο γνήσιας ορχήστρας. Είναι το ωμό αυγό που θα ψηθεί και θα σερβιριστεί, τα τηγανητά αυγά μάτια, η ομελέτα με τα αρωματικά χόρτα. Διότι αυτά τα σύνολα καταποντίζονται. Ακόμη κι ένας Άρμστρονγκ, που θεωρούνταν διαμάντι άφησε τον εαυτό του να διαφθαρεί. Το όνειρο αυτών των Φόρντ που κατασκευάζονται με σπάγκους και κονσερβοκούτια είναι να γίνουν Ρολς Ρόις και η συμφωνική ορχήστρα που έρχεται από την αίθουσα, τα λευκά σμόκιν, τα νικελένια σαξόφωνα που τα πιτσιλάει το φως, θα σημάνουν την απώλεια αυτών των παλιών ταμπούρλων, αυτών των παλιών τρομπετών και αυτών των παλιών καπέλων.

 

Ο ντράμερ είναι ένας νέγρος ινδιάνικης καταγωγής. Πετάει βροντές και ρίχνει κεραυνούς, με το βλέμμα στραμμένο στον ουρανό. Ένα φιλντισένιο μαχαίρι λαμπυρίζει ανάμεσα στα χείλη του. Κοντά του οι νέοι γελωτοποιοί ενός επαρχιώτικου γάμου διεκδικούν το μικρόφωνο, αρπάζουν από το στόμα τα κομμάτια της μουσικής που αιμορραγεί κι ενθουσιάζονται μέχρι που τρελαίνονται και τρελαίνουν και την πελατεία που έχει πέσει πάνω στα τραπέζια. Όταν σταματά το Σουίνγκ, το χτύπημα της ταμειακής συνοδεύει τις ζητωκραυγές και τις υποκλίσεις των τραγουδιστών. Στοπ! Τα τραπέζια σπάνε πάνω σ΄ ένα ξαφνικό τοίχο σιωπής, και μετά την έκπληξη της καταστροφής, το Σουίνγκ πνίγει το Μπολερό του Ραβέλ, το ξεσκίζει, το μαλάζει, το γδέρνει ζωντανό, τυλίγει γύρω από το μονοκόμματο μπαστούνι του τις κατακόκκινες κληματσίδες ενός ραβδιού βουντού.''

Έτσι περιγράφει ο Ζαν Κοκτό τη Νεοϋορκέζικη εμπειρία του στο μπαρ ''Onyx'' το 1936 στο βιβλίο του ''Tour du monde en 80 jours'' (*) που στα ελληνικά κυκλοφόρησε με τον τίτλο ''Ο γύρος του κόσμου σε 80 μέρες''- Το πρώτο μου ταξίδι, από τις εκδόσεις ΚΕΔΡΟΣ.

(*) Στη φωτογραφία το βιβλίο στα γαλλικά με την ιδιόχειρη αφιέρωση του Κοκτό στον Ρολάντ Μπαρτ