.jpg)
...
Οφείλουμε να ομολογήσουμε οτι ο αρμονικός λόγος του Ορφέα διαφέρει πολύ από τον απότομο, προστακτικό τόνο του Ιησού του Ναζωραίου. Ο Ιησούς είναι ένας φανατικός κήρυκας που δεν ήθελε να πείσει, αλλά να εξασφαλίσει άνευ όρων πίστη και υπακοή.
...
Έτσι μιλούν σ' όλες τις εποχές αυτοί που δεν αγαπούν ένα συγκεκριμένο άνθρωπο, αλλά την ανθρωπότητα ολόκληρη- αυτοί που σκοπεύουν να τη σώσουν.
...
στο δρόμο για τον Επάνω Κόσμο εκείνος δεν θα γυρίσει ούτε μια φορά να την κοιτάξει, αυτήν που θα βαδίζει πίσω του.
Κι εκεί κάνει το λάθος. ( Ο Ναζωραίος δεν κάνει λάθη. Ακόμη και τα ολοφάνερα λάθη του- όταν, ας πούμε, παίρνει στην ομάδα του έναν προδότη- είναι λάθη υπολογισμένα, μέρη του μεγάλου σχεδίου σωτηρίας).
...
Ο Ορφέας είναι - ας το θυμηθούμε- καλλιτέχνης. Σαν όλους τους καλλιτέχνες είναι ματαιόδοξος΄ή, ας πούμε, περήφανος για την τέχνη του. Κι ακόμα έχει, σαν πολλούς καλλιτέχνες ανάγκη από ένα κοινό: ένα κοινό να τον παρακολουθεί, να τον ακούει, να τον χειροκροτεί, ν΄αντιδρά έστω και με κάποιον τρόπο στην παρουσίαση του έργου του. Ένα κοινό, με λίγα λόγια, στις αντιδράσεις του οποίου θα μπορεί ο Όρφέας να μετρήσει τη δύναμη του τραγουδιού του.
...
Η ιστορία του Ορφέα μας συγκινεί μέχρι σήμερα επειδή είναι η ιστορία μιας αποτυχίας. Η υπέροχη προσπάθεια να συμφιλιωθούν μεταξύ τους οι δυο αινιγματικές θεμελιακές δυνάμεις της ανθρώπινης ύπαρξης, ο έρωτας και ο θάνατος, και να εξαναγκαστεί η ισχυρότερη από τις δύο σ΄ένα μικρό έστω συμβιβασμό τελικά απέτυχε. Η ιστορία του Ιησού, αντίθετα, όσον αφορά την αντιπαράθεση με το θάνατο, είναι θριαμβική από την αρχή ως το θλιβερό τέλος της.
...
Και ο έρωτας; Ο αισθησιακός δυνατός πόθος, για τον οποίο μιλήσαμε; Δεν υπάρχει. Στην περίπτωση του Ιησού ο έρωτας δεν υπάρχει.
...
Κι αν ο Ιησούς ο Ναζωραίος μας φαίνεται συχνά ψυχρός, πάντα απόμακρος και κάποιες φορές απάνθρωπος, φταίει αυτή η τάση του να υπολογίζει και την παραμικρή του κίνηση, να μη χάνει την αυτοκυριαρχία του, να μην αφήνει τη μέθη του έρωτα να τον αγγίξει. Ίσως, όμως, ζητάμε πολλά από τον Ιησού. 'Ισως σε τελική ανάλυση να'ταν στ΄αλήθεια Θεός.
...
Ο Ορφέας δεν ακουμπάει σε κανενός είδους φανατισμό, εξαιτίας της πολιτισμένης ευγένειάς του, εξαιτίας της διόλου προγραμματισμένης εξυπνάδας και φρονιμάδας του. Τέλος, παρά την αποτυχία του-κι εξαιτίας της ταυτόχρονα, ο Ορφέας ήταν, χωρίς αμφιβολία, ο πιο άνθρωπος από τους δυο.
- Από το βιβλίο του Πάτρικ Ζίσκιντ, ''Για τον Έρωτα και το Θάνατο'' εκδ. ΨΥΧΟΓΙΟΣ,2006.
- Λεπτομέρεια από πίνακα του Jean-Baptiste-Camille Corot, 1861,"Ορφέας και Ευρυδίκη",Τον Πάτρικ Ζίσκιντ τον γνώρισα, όπως οι περισσότεροι φαντάζομαι, το 1986, από το κλασσικό του πια ''Αρωμα'' .Ζει στο Μόναχο, σχεδόν ιγκόγκνιτο, και όσες φορές κι αν το επισκέφτηκα δεν τον συνάντησα ποτέ μου αν και προσπαθούσα απεγνωσμένα να τον αναγνωρίσω σε κάποιο βιβλιοπωλείο.
Μαζί με τον εκλεκτό φίλο και εξαίρετο άνθρωπο, διάσημο Νευρολόγο-Ψυχίατρο της Θεσσαλονίκης Επαμεινώνδα (Νώντα) Τσίγκα,οπλίτη ιατρό τότε όταν συνυπηρετούσαμε στο 403 ΓΣΝ το 1987 αν δεν κάνω λάθος ,φορτωνόματαν τόμους (και τόνους μπορώ να πω) βιβλίων (ο Νώντας είχε μια αρκετά μεγάλη βαλίτσα γι αυτό το σκοπό), κλειδωνόμασταν στο Θάλαμο Νοσηλείας Κατωτέρων Αξιωματικών και δεν εμφανιζόμασταν μέχρι να τα διαβάσουμε όλα. Εγώ σαν αξιωματικός υπηρεσίας εξασφάλιζα την ομαλή λειτουργική ροή του Νοσοκομείου και μαζί με το Νώντα χανόμασταν για ώρες (πολλές φορές μέχρι το ξημέρωμα) και σε κάποια άλλη γωνιά (πλην του συγκεκριμένου θαλάμου) για να μην μας ενοχλήσει κανείς. Το πετυχαίναμε σχεδόν πάντοτε, γιατί άλλο που δεν ήθελαν οι οπλίτες οι οποίοι έχαιραν εκείνη την περίοδο (της ταυτόχρονης παρουσίας του Νώντα και εμού σε υπηρεσίες του Νοσοκομείου) απίστευτης ελευθερίας και ασυλίας.
ΥΓ. Νώντα ελπίζω να θυμάσαι το ''Μπου''...
ΥΓ. Νώντα ελπίζω να θυμάσαι το ''Μπου''...
6 σχόλια:
...Εδώ ο Ζίσκιντ δεν μου αρέσει να πω την αλήθεια. Οι "γενικευμένες αλήθειες" που χρησιμοποιεί είναι λίγο χοντροκομμένες και αδιάφορες στη διαλεκτική και τη φιλοσοφία. Το ζήτημα του έρωτα και του θανάτου μέσω μιας τέτοιας σύγκρισης μου προκαλεί νύστα.
Η ανθρώπινη πλευρά του Ορφέα όμως; Πως μπορεί να μας τη δώσει ή πώς πιθανώς μας την έχει δώσει ο Ναζωραίος;
Σίγουρα λοιπόν η πράξη του (Ορφέα)δεν είναι μέρος ενός σχεδίου σωτηρίας της ανθρωπότητας. Εξάλλου η ''γενικευμένη'' αγάπη του Ιησού δεν είναι αυτή που στέκεται απέναντι στην ''προσωποποιημένη'' αγάπη του Ορφέα στο πρόσωπο της Ευρυδίκης;
O Zίσκιντ μπορεί να φιλοσοφεί εδώ αλλά οι ήρωές του στην περίπτωσή μας ενσαρκώνουν πολύ συγκεκριμένες θέσεις.
Ωραία το έθεσες,
το άτοπο για μένα είναι που συγκρίνει δύο πρόσωπα με βάση μια απλουστευμένη εκδοχή εννοιών, πορίζοντας ως ελλιπή τον έναν, χωρίς ουσιαστικά να υπάρχει κάποιο μέτρο σύγκρισης.
Έτσι, και τα δύο πρόσωπα ενσαρκώνουν συγκεκριμένες ιδέες οι οποίες όμως δεν αλληλεπιδρούν μεταξύ τους. Δεν δημιουργούν μια σχέση που να επιδέχεται ερμηνειών. Δεν είναι δυνατό δίδυμο όπως Απόλλωνας και Διόνυσος ας πούμε.
:) καλό σου βράδυ!
Είμαι σχεδόν βέβαιος οτι δεν τα συγκρίνει. Μας παρουσιάζει δύο διαφορετικές δυναμικές. Τη σωτηριολογική και γενικευμένη του Ναζωραίου απέναντι στην ανθρωπότητα [αόριστη και άρα(;)κάπως''οσμηρή'';] και την του Ορφέα απέναντι σε συγκεκριμένο άτομο: την Ευρυδίκη. Με όλο το ευπαθές του ανθρώπινου χαρακτήρα. Και με τη γνωστή κατάληξη βέβαια.
Καλημέρα
καλήμερα,
α νάτο λοιπόν τι συμβαίνει.
Η "σωτήρια και γενικευμένη" αγάπη του Χριστού στην δική μου αντίληψη φέρνει μια καινοτομία, μια νέα διάσταση στην ανθρωπότητα.
Δεν είναι κάτι έξω από την ανθρωπότητα, είναι η μεταμφίεση και προσωποποίηση μιας ιδανικής έννοιας -της απύθμενης αγάπης- βάσει κριτηρίων εκείνης της εποχής αλλά και διαχρονικών.
Υπάρχουν και άλλες προσωποποιημένες έννοιες όπως η δικαιοσύνη, η ηθική ή η ελευθερία.
το θέμα του Ορφέα και της προσωποποιημένης αγάπης το βλέπω λιγότερο ή περισσότερο σε κάθε γειτονιά. Επειδή είναι πιο "αληθοφανές" και πιο κοντά στην "εύκολη ανθρώπινη φύση" δε το κάνει για μένα πιο αδιάβλητο.
Κατανοώ όμως και μια από τις προθέσεις του Ζίσκιντ, να βάλλει μια θρησκευτική αξία που με λάβαρο την απύθμενη αγάπη έχει βασανίσει και έχει εκμεταλλευτεί μέχρι τα έσχατα όρια τους ανθρώπους. τα παραδείγματα όμως που φέρνει είναι ανεδαφικά και για τους δύο, πολύ επιφανειακά. Ας πούμε ότι μάλλον δεν πρέπει να έχει ασχοληθεί με την φιλοσοφία σε ένα πέρα του προφανούς επίπεδο.
Σαφέστατα δε φιλοσοφεί ο Ζίσκιντ. Το μυθιστόρημα όμως που γράφει δεν είναι ακριβώς αυτό;: Η πρόθεσή του (του μυθιστορήματος εννοώ) να απαντά στα ερωτήματα της ύπαρξης. ΤΙΠΟΤΕ άλλο.Η μυθιστορηματική προσέγγισή του λοιπόν εκεί ακριβώς στοχεύει: στην εύρεση απάντησης στο βασικό ερώτημα του έρωτα στη δική μας περίπτωση, δηλαδή του Ορφέα και της Ευρυδίκης. Βρίσκω συγκλονιστικό το γεγονός της ανθρώπινης συμπεριφοράς του Ορφέα. Τόσο συγκλονιστικό που ο Ναζωραίος μου φαίνεται σαν μια ''προαπαντημένη και προερμηνευμένη έννοια'' η οποία όπως και άλλες πρέπει να ξεσκεπαστεί κάποια στιγμή και να ξαναιδωθεί αφού της αφαιρεθεί ο πέπλος της όπως σοφά μας προτείνει ο πατέρας Μίλαν Κ.
Δημοσίευση σχολίου